Mekruh’un anlamı nedir? Mekruh Ne Anlama Gelir?
Dinen işlenmesi istenmeyen, terk edilmesi iyi görülen şeylerdendir. Mekruhun kelime manası, hoş olmayan, beğenilmeyen ve çirkin görülen şey demektir.
Mekruh ikiye ayrılır:
- Tahrimen mekruh
Harama yakın mekruh demektir. Böyle bir işin yasaklığı kesin bir delille sabit olmadığından harama yakın denmiştir. Bundan dolayı vacip olan bir ibadeti ve bir şeyi yapmamak tahrimen mektuhtur. Tahrimen mekruha örnek olarak şunlar verilebilir: Hanefi Mezhebi’ne göre midye ve istiridye gibi balık cinsinden olmayan deniz hayvanlarını yemek, Cuma günü iç ezanı okunurken alış-veriş yapmak, namazda tadil-i erkânı terk etmek gibi.
Fıkıh kitaplarımızda sünnet kelimesi tek başına mutlak olarak geçtiği zaman sünnet-i müekkede anlaşıldığı gibi, mekruh da sadece mekruh olarak geçerse tahrimen mekruh anlaşılır.
Tahrimen mekruhun terk edilmesinde sevap, işlenmesinde de azap korkusu vardır. Tahrimen mekruh olan bir ameli işleyen kimsenin ahirette azaba uğrama ihtimali bulunmaktadır. Tahrimen mekruh olan bir şeyi helal olarak kabul etmek büyük bir hata olmakla birlikte, kişinin imanına zarar vermez. Çünkü tahrimen mekruh hakkmdaki delil kesin olmayıp zan- nîdir.
- Tenzîhen mekruh
Helale yakın olan mekruh demektir. Bu mekruhun işlenmesi hoş görülmemekle beraber, yapıldığı takdirde ahirette azabı gerektirmez; terk edildiği zaman da sevap kazanılır. Sünnet ve müstehabları yapmamak tenzihen mekruhtur. Bundan dolayı mesela, tenzihen mekruh olan bir şeyi yapmamak da sünnet veya müstehabdır. Abdest alırken suyu mesh eder gibi az kullanmak, sağ elle burnu temizlemek tenzihen mekruha örnek olarak verilebilir.
Müfsit
Başlanmış ve yapılmakta olan bir ibadeti bozan ve iptal eden şeye denir. Sıhhatini kaybeden ve bozulan bir amele de fasit adı verilir. Müfsit ve fasit tabirleri çoğunlukla namaz ve oruç için kullanılır. Namaz esnasında gülmek, oruçlu iken bir şey yiyip içmek gibi…
Müfsidi özürsüz olarak kasten yapan kimse günahkâr olur. Fakat yanılarak veya hata ile yapıldığı takdirde bir şey icap etmez. Namazda iken kendisini tutamayıp gülen kimsenin namazı fasit olsa da günahkâr olmaz.
